juli 2008

Dit zal eerder een ooggetuigenverslag gaan worden, dan een politiek praatje.
Verbazingwekkend was het wel om per vrachtwagen het Westen zoals we het kennen achter te laten.
 

Hongarije is een prachtig land met Boedapest als hoofdstad dat niet voor niets 'het Parijs van het Oostblok' wordt genoemd.
Het is ook haast onbegrijpelijk hoeveel belang het land heeft voor onze westerse cultuur. Zo klein als het is, staan er al eeuwen lang grote talenten op, vooral in de klassieke muziek (en fotografie): bijzonder veel zangers en dirigenten, Hongaarse orkesten staan hoog aangeschreven in de wijde wereld, en ook componisten heeft het land voortgebracht. Bartok, Kodaly, Erkel, Kalman, Ligeti, om een handvol laureaten te noemen, maar ook Liszt, al sprak hij pas op late leeftijd een handvol woorden Hongaars, is een geboren Magyaar ! Zijn voornaam is dan ook Ferenc (net zo als Erkel, trouwens) en niet Franz, al werd hij Duitstalig opgevoed, wat als excuus mag gelden.

Waarschijnlijk heeft de ongewenste band met Oostenrijk (menig Hongaar spreekt nog steeds met afgrijzen over dat 'Schwarzeneggerland') geholpen met die kweekvijver van muzikaal talent, hoewel ... misschien was het wel omgekeerd en heeft het land van Mozart, Haydn, Schubert, Gluck & Goldmark & Korngold, Lehar en Schoenberg en Zemlinsky geprofiteerd van de talenten van die andere kant van de dubbelmonarchie...

Het is altijd jammer om Hongarije te verlaten, en ditmaal gaan we het grote onbekende tegemoet.
Roemenië en Bulgarije zijn sinds kort volwaardige leden van het Verenigd Europa, maar wat weten we er daadwerkelijk van ?
Wat vertellen de krantenkoppen nu eigenlijk ? We zouden het gaan meemaken.

Als EU-lid zou de grensovergang geen problemen mogen geven, en toch lopen we meteen vertraging op.
Het wegen van vrachtwagens is een mooie manier om voor de staat een extra zakcentje te verdienen, met het storten van steeds meer zout wordt elke slak op een gegeven moment wel een keer te zwaar.
De file is groot, de vertraging enorm, en het gescheld van truckers uit zowat alle EU-landen ook.

Onze truck is zowaar keurig geladen en bij lange na niet vol, dus kunnen we niet gepakt worden op overgewicht. Dat is verdacht en dus moeten de deuren open.
Met spijt en woede worden we na een vluchtige blik in de laadruimte weer doorgestuurd.
We moeten een tolvignet gaan halen, wat natuurlijk geld kost.

Het is het startsein om enkel nog maar met cash geld te kunnen betalen; helaas is de ontwikkeling van een land in deze moderne wereld af te lezen aan de acceptatie van plastic betaalmiddelen...

Roemenië heeft samen met Rusland de discutabele eer voorop te gaan wat betreft de internationale prostitutie, en het is inderdaad opvallend hoeveel dames er langs de weg overduidelijk níet op de bus staan te wachten...

Ander opmerkelijk feit: er schijnen totaal geen snelwegen in het land te bestaan. De tweebaanswegen liggen er redelijk bij, maar het vrachtverkeer is immens.
Sommige trajecten hebben zoveel last van spoorvorming dat het echt gevaarlijk wordt. Trucks rijden midden op de weg, maar bij tegenliggers moeten we naar rechts en komen terecht in de meerdere en zeer diepe sporen. Eenmaal daarin verzeild geraakt moet het stuur met alle kracht in de armen vastgehouden worden; de truck schudt alle kanten op.
Als de tegenligger eenmaal voorbij is, mag de truck weer uit de sporen komen. Maar dat kan alleen maar door de spierkracht op het stuur te verminderen, waardoor de wagen met een heuse bokkensprong uit zijn spoor schiet. Daarbij moet gehoopt worden dat de truck naar links en niet richting berm springt, want dáár komt een vrachtwagen zeker niet meer uit.

Na een aantal uren sturen valt op dat de nummerplaten van het vrachtverkeer nog maar naar een beperkt aantal naties verwijzen: we zien een enkele Moldaviër, twee Duitsers en voor de rest rijden er enkel Roemeense, Bulgaarse en heel veel Turkse trucks.
Waar zijn die West-Europese vrachtwagens gebleven ?
Die zijn dus niet de Hongaarse grens overgegaan. Dat geeft te denken.
 

Het was ons op het hart gedrukt toch vooral bewaakt te parkeren in Roemenië en Bulgarije, maar dergelijke plekken liggen niet voor het oprapen. Voor het eerst deze rit gaan we flink over de tijd heen, en vinden pas na 02:00 uur 's nachts een betrouwbare slaapplaats in Deva.
Tegelijk met ons komt er een busje aan waaruit een handvol mensen stappen en in hetzelfde Hotel Wien gaan inchecken. Twee van hen blijken Nederlanders te zijn.
-"Hoe heb jij dit nou gevonden ? Dit is echt de enige veilige plek in de wijde omtrek. En wij kunnen het weten, wij werken al maanden hier in Roemenië."
Naderhand zou blijken dat het vele dagen zou gaan duren voor we weer eens in een normaal bed zouden liggen...
 

De volgende dag weer verder, op naar de Bulgaarse grens.
Zou het daarna beter worden ?
Geen idee, de arme Roemenen zijn natuurlijk decennia lang uitgeknepen door dictator Ceaucescou, geen wonder dat de prioriteit nog niet bij asfalt ligt.
Had Bulgarije ook een dictator ? Zeker wel, maar hoe ver zijn misstanden reikten, dat weten we dan weer niet precies.
 

Voor we Roemenië uit mogen, moet er in baar geld nog een buitensporig bedrag in euro's neergelegd worden als tolbetaling voor een krakkemikkige brug waar de gemiddelde automobilist nog niet met een Lelijk Eendje over zou willen. Stapvoets gaan we de brug over, waarna we aan de Bulgaarse kant van de rivier meteen worden gewogen, en doorgestuurd om ook hier een tolvignet aan te gaan schaffen.
Wederom is betalen per credit card onmogelijk, en het hoge bedrag moet in euro's voldaan worden.
Het gaat hard met de centen, en het zou voor de gemoedsrust prettig zijn als we eindelijk eens een betaalautomaat tegen gaan komen.
Vooralsnog hebben we die niet mogen vinden, ook niet bij de grensovergangen.
 

Als we het vignet op het voorraam hebben geplakt, rijden we door. Onmiddellijk valt alweer op, net als de vorige grens-passage, dat aan de andere kant van de weg, richting Noord-Westen enorme files van stilstaande vrachtwagens staan ! Files van meer dan tien kilometer, die vertragingen van 12 tot 36 uur betekenen ! Venters gaan langs de wagens en bieden voedsel en drankjes aan. Chauffeurs slenteren rond.
Dat ziet er niet goed uit.
 

Dat laatste geldt ook voor Bulgarije.
Er hangt een macabere sfeer, het land is ontzettend arm en uitgemergeld, huizen en wegen zijn tot op de draad versleten.
Het land loopt geen honderd jaar achter, daarvoor rijden er nog net teveel auto's rond, maar het idee dat de Tweede Wereldoorlog slechts een paar maanden achter ons ligt, dringt zich op.
Voetgangers kijken de truck achterdochtig na, behalve de dames, die wenken en glimlachen.
Roemenië en Rusland mogen dan de naam hebben, in Bulgarije lijkt het wel of elke dame een bijbaantje heeft...
 

In Bulgaristan, zoals de Turken het land noemen, zijn geen files nodig om vertraging op te lopen. Er is een traject waar we over veertig kilometer meer dan drie uur doen !
De wegen zijn dan ook een grof schandaal. Ternauwernood anderhalve baan breed (als een vrachtwagen ons tegemoet komt, moeten we stoppen in de berm of, ó rampspoed, terug), zitten er meer wasbord-knippen in het asfalt dan in het zand van een motorcross-race. En de putten in de wegen zijn zo diep dat het wel lijkt of er naar water gedolven is.
 

De EU pompt miljarden in de infra-structuur van Bulgarije, waarbij er beloofd wordt dat al dat fortuin besteed zal gaan worden aan de transit-wegen.
Dat gebeurt echter in het geheel niet. Snelwegen spruiten op rond de hoofdstad Sofia, maar het internationale verkeer rijdt niet over die stad, omdat het een te grote omweg zou betekenen (, behalve als er over de ex-Joegoslavische staten zou worden gereden, maar dat zou immense douaneperikelen betekenen, met schandalig hoge borgbedragen en vertragingen en het expres verkeerd stempelen en invullen van de documenten, zodat er op de terugweg weer meer geld geëist kan worden...).
Volgens de Duits-sprekende Turkse truckers die we later zouden spreken, maken de Bulgaren de al zo slechte wegen nog eens expres extra kapot, zodat er alweer een commissie uit Strasbourg of Brussel kan worden ontboden, om over nog meer subsidie te kunnen onderhandelen.
 

De Turken zijn bijzonder verbolgen over het feit dat zij niet, en hun directe buur wel tot de EU zijn toegelaten.
- "Er zijn zwarte gaten in het heelal, maar de wereld heeft er ook eentje; het heet Bulgaristan."
 

Ook in dit land mochten we absoluut niet onbewaakt rusten, maar de hotels met hoge hekken die we tegenkwamen onderweg, weigerden allemaal electronisch betaal-verkeer, dus ook onze Visa card. Alle tolbedragen en andere torenhoge kosten hebben echter ons baar geld weggevreten.
En in geen velden of wegen een betaalautomaat te vinden.
 

We blijven maar doorrijden, bezorgdheid verandert door de vermoeidheid in nervositeit.
Tot plots een ruime uitsparing langs de weg een aantal geparkeerde trucks en busjes laat zien.
Aha, het is geen hek, maar even met de cabine op slot tussen de collega's een uiltje knappen, dat moet toch kunnen!
We zijn nog achteruit aan het inparkeren tussen twee andere vrachtwagens, als er drie kerels uit een Bulgaars busje komen.
Eén man loopt glimlachend naar mijn deur en vraagt in het Duits om een sigaret.
-"Sorry man, ik rook niet."
Waarop hij om allemaal andere dingen vraagt. Ondertussen zien we zijn twee kornuiten ook uitstappen. Eén van hen heeft een sigaret op de lip !
Dat voelt allemaal erg verdacht, en snel wordt de automatische versnelling weer in zijn vooruit gezet.
En jawel, de twee sujetten gaan linea recta op het rechterportier van onze Actros af.
Subiet wordt het gaspedaal ingetrapt, en we schieten weer vooruit. Wegwezen !
Nog tientallen kilometers wordt geloerd naar achtervolgers, maar de spiegels blijven leeg.
 

Natuurlijk kan een slechte ervaring overal opgelopen worden, daar hoeft men niet eens voor op pad te gaan, en een enkele onverkwikkelijkheid is geen maatstaf voor een heel land.
Het is echter wel opmerkelijk dat het bij de eerste gelegenheid metéén mis gaat.
 

En de indruk dat het land geeft is zo onheilspellend.
Ontelbare zwerfhonden liggen doodgereden aan de weg (*); tot diep in de nacht staan politieagenten op kruisingen ogenschijnlijk niets te doen, maar voor hun buik hangen enorme mitrailleurs.

-"Die staan er alleen maar om je aan te houden en te zeggen dat je een overtreding hebt gemaakt. Dat je tien euro moet betalen, en niet moet zeuren om een bonnetje", zeggen alweer de Turkse collega's.

Het was al met al een opluchting om Turkije binnen te rijden, waar de mensen zo vriendelijk zijn en de tomaten zo fabuleus lekker !
 

Wie heeft er gelijk ? Waar ligt de waarheid, of wat is de gulden middenweg ? Want politiek is allang niet meer vooruitkijken, maar leren om ad hoc en zonder kleerscheuren te laveren en de oogkleppen continu strak te trekken.
Het is heel mooi om landen als Roemenië en Bulgarije te helpen bij het opbouwen tot een moderne staat, waar hopelijk de schrijnende armoede en misstanden met behulp van die (tamelijk blind verstrekte) miljarden aan subsidie snel tot het verleden zullen behoren.
Maar is dat de insteek van de EU ?
En ... waarom niet ?
Als het miljoenen mensen helpen kan...
 

Maar waarom dan niet Turkije uitgenodigd tot dit feestje ?
Omdat het grootste gedeelte van dat land Oosters is en in Azië ligt ?
Pfff, zo lang geleden was het nou ook weer niet dat Bulgarije tot het Ottomaanse Rijk behoorde.
En dus op de keper beschouwd net zo Oostelijk is. Sterker nog: de bakermat van Bulgarije werd ooit gelegd door een Turkse stam.
 

Turkije is ook veel beter met de tijd meegegaan; het land is schoon, de infra structuur is goed en wordt toch door-ontwikkeld. Technologie schrikt de Turk niet af, zelfs in gehuchten van 156 inwoners zagen we dat alle huizen via zonne-energie van stroom werden voorzien.
 

Kleine overpeinzing tussendoor: het is wel weer opmerkelijk dat het achtergebleven Bulgarije met USB-sticks werkt bij de grensovergang, waarbij de douane van de moderne staat Turkije niet alleen met computer maar ook nog met ... carbonpapier werkt.
Waarschijnlijk gaat dat de mens het beste af: paradoxen scheppen.

(Overigens zal later blijken dat de Italianen in Brindisi ook niet zonder carbonpapier kunnen functioneren.)
 

Vanwege het islamitische karakter van Turkije dan ?
Ach, de islam is overal, zeker op de Balkan, en zou het niet juist reuze handig zijn om een land in de EU te hebben dat al eeuwen islamitisch is, maar de laatste 50 jaar een seculiere staat is geweest...

Een kanttekening hierbij: in januari te Marokko vertelde gids en wijs man Khalid me al dat het dragen van hoofddoekjes niets van doen heeft met religie.
Marokko is zeer religieus, maar het bedekken van het hoofd speelt er nauwelijks een rol; iets dat zo'n hoogoplopende kwestie is in Turkije.
Op het oog lijkt religie in Turkije er nauwelijks toe te doen, al schijnt dat te verdiepen naarmate men verder naar het Oosten gaat. Maar de hoofddoek regeert het straatbeeld. Vrouwen die hun haar tonen zijn een minderheid.

Wat ons betreft zou een land dat zulke verrukkelijke tomaten, komkommers en meloenen voortbrengt, dat zo duidelijk millennia aan cultuur en beschaving in zich bergt, dat zo'n melodieuze en mooie taal bezigt, overal bij mogen horen.

Of strijken we daarmee de Grieken weer al teveel tegen de haren in...
Zoals Levent, een even vrolijke als wijze jonge man, verhaalde:
"Ach, Turkije en Griekenland zijn zó lang gelukkig getrouwd geweest, maar het huwelijk is alsnog op een scheiding uitgedraaid. En zoals dat gaat zijn ze nu aan het ruziën wie het huis mag hebben, en wie de auto mag houden."
 

We gaan overigens per boot en via Italië terug naar het Westen. De berovingen in die vrachtwagen-files die we onderweg gezien hebben, schijnen een dagelijks feit en tamelijk gewelddadig te zijn.
Of dat ook echt waar is ... tja... de mens overdrijft graag.
Maar als u het niet erg vindt gaan we het toch maar niet proefondervindelijk uitzoeken.
 

NB: Bijna thuis horen we het nieuwsbericht via radio Bayer 3 dat 'Brussel' op het punt staat de meest zware schrobbering ooit te gaan uitdelen. Het zal de staat Bulgarije ten deel gaan vallen, omdat het land maar niet kan verklaren waar al die Europese miljoenen heen gegaan zijn...
 

(*) De reden van die honderden dode honden wordt al rap duidelijk: mensen gooien etensresten uit de ramen van hun wagens, en de wilde honden zijn allemaal uitgehongerd. Ze vliegen op het eten af, dat echter vaker wel dan niet op de weg en niet in de berm terecht gekomen is.
Een achteropkomende auto rijdt vervolgens het arme beest aan flarden.
Geen verkwikkende aanblik...