Op de laatste zondag van juli, toen de zomer weer loerde, bereikte het INAO de pensioengerechtigde leeftijd.
Na meer dan een halve eeuw hard werken behoort eenieder applaus te krijgen, dus ook de bollebozen van het L´Institute National des Appellations d´Origine verdienen een eerbetoon.
In 1935 was een orgaan dat toezicht zou gaan houden op de kwaliteit van wijn, en later ook kaas, hard nodig. Er werd, om het maar ronduit te zeggen, nogal wat aangeknoeid. Het INAO heeft dat gestroomlijnd, ja, aan banden gelegd. Dat is gepaard moeten gaan met heel veel regels, en niet iedereen is daar even gelukkig mee. Ambtelijke molens draaien langzaam, en ze draaien zelden terug.
Te Trelins en Boën is het feest. Vanaf jaargang ´99 is de Côte du Forez niet langer een VDQS (Vin de Qualité Superieure), maar zijn ze gepromoveerd naar de eredivisie van Apellation d´Origine Controlée. Jaren van hard werken, tegen de verdrukking in, is dan toch eindelijk beloond. Want wie kent nou dat neefje van de Beaujolais, waar met dezelfde druivensoort Gamay gewerkt wordt, maar dat net naast de drukke (auto)route du soleil ligt. Waar de schitterende heuvels zo geschikt zijn voor de wijncultuur. Doch, onbekend maakt onbemind. Aan de andere kant, topografisch gezien, stroomt de Loire. De Côte du Forez is een heuse Loire-wijn ! Daar kan men toch aardig mee voor de dag komen. Maar nee, de rivier is daar nog zo schriel dat het voor de buitenwereld geen naam mag hebben.
En toch is het gelukt. Jarenlang hebben de mannen en vrouwen van de Forez geknokt, aan de hand van Bernard Bénettière, roemrucht te Amsterdam voor eenieder die aldaar weleens een Côte du Forez-matinee heeft mee mogen maken. Dossiers werden bij het INAO keer op keer ingeleverd, en zij hielden een vinger aan de pols. En toen, eindelijk, was het zover ! Bernard heeft de promotie niet direct meegemaakt vanwege zijn pensionering, maar met zijn vrienden en oud-collega´s zal hij reuze trots geweest zijn.
Te Vézelay werd men eerder chagrijnig van bepaalde regels. Men wilde erg graag de eigen naam op het etiket terugvinden, maar men werd slechts goed bevonden tot een ´AOC Bourgogne´. Niets meer, oftewel tout court, zoals men dat in wijnkringen zegt. Dat was tegen het zere been, want er is nogal wat Bourgogne Tout Court te krijgen, en het gros daarvan is nou niet bepaald lekker. Maar regels zijn regels, het etiket van een wijnfles wordt door het INAO millimeter voor millimeter bepaald. Het onderscheidende woord ´Vézelay´ zou niet op het etiket mogen verschijnen. Tenzij ...
Met boerenslimheid werd besloten de Cave Cooperative niet ´Vignerons Vezeliennes´ of zo te noemen, maar te verwijzen naar een tamelijk obscuur riddertje van eeuwen her. Met de eigennaam ´Henry de Vézelay´ op legitieme wijze gekapitteld op het etiket werden de regels omzeild.
Tegenwoordig is de witte wijn wel gepromoveerd en heeft het recht zich AOC Bourgogne Vézelay te noemen. En de rode wijn ? Ach, de rode zal binnen een aantal jaar volgen... Maar ook nu al is het niet mis te verstaan dat de wijn uit Vézelay komt.
Henri Arnal is het er helemaal niet mee eens ! Ronduit belachelijk dat zijn Langlade wijnen, eeuwen lang beroemd in heel Frankrijk, slechts AOC Languedoc-Roussillon mogen heten. Laten we eerlijk zijn: miljoenen liters pinard heeft dezelfde naam. Pinard betekent niets meer of minder dan ´slechte wijn´, al wordt het in´t café ook ironisch gebruikt. In het betoog van Arnal zit echter geen spoortje spot.
-"Maar ik krijg ze wel ! Oh ja. Ooit heeft er een Langlade-wijn bestaan en het verleden kan niet verloochend worden. Volgens hun eigen, logge, bureaucratische onzin-regels betekent het dat ik me zélf moet declasseren naar VDQS, maar dan wel met de eigennaam ´Langlade´, om dan van hun afhankelijk te zijn om ooit weer eens naar AOC gepromoveerd te mogen worden. Normaal gesproken kan dat niet lang duren, want ik ben nu toch ook goed genoeg voor een AOC-bepaling ? Maar ze zullen er de pest in hebben als ik dit ga flikken, want als ´Langlade´ zich mag gaan onderscheiden, dan wil ´Montpeyroux´ dat natuurlijk ook. Wie zal dat niet willen in die eindeloze oceaan die de AOC Languedoc-Roussilllon nu is ! Nou ze doen maar. Laten ze me maar bureaucratisch ´vergeten´ ! Liever VDQS Langlade, dan AOC Languedoc !!"
Het INAO heeft "d´usages locaux, loyaux et constants" officieel vastgelegd en uitgediept. Het is bijkans nog straffer dan Liberté-Egalité-Fraternité.
(*) ‘Pensioen’ was de allereerste column die verscheen op de website van Wijnkoperij Otterman. Het was niet de eerste Spraakwater die ervoor geschreven werd; dat was ‘Chtit’.